Presidentja Vjosa Osmani ka shpërndarë Kuvendin dhe caktoi 28 dhjetorin si datë për zgjedhjet e reja, pas dështimit të partive për të formuar një mazhorancë dhe për të miratuar projekte të rëndësishme, si buxheti për vitin e ardhshëm dhe ratifikimi i marrëveshjeve ndërkombëtare mbi 200 milionë euro.
Partitë parlamentare fajësuan njëra-tjetrën për ngecjet, dhe vendimi i presidentes për zgjedhje të parakohshme pasqyron pamundësinë për të arritur një koalicion funksional. Pyetja kryesore mbetet nëse zgjedhjet do të ndryshojnë këtë qasje.
Në krye të Partisë Demokratike të Kosovës (PDK) tashmë është Bedri Hamza. Ai ka deklaruar se nuk do të ketë “vija të kuqe” dhe ka shfaqur gatishmëri për bashkëpunim politik; një urim ndaj kryeministrit në detyrë Albin Kurti u perceptua nga disa si sinjal i ndryshimit të retorikës.
Analistët janë të ndarë. Artan Muhaxhiri e vlerëson urimin si akt simbolik dhe shpreh skepticizëm se marrëdhënia midis PDK-së dhe Lëvizjes Vetëvendosje (LVV) mund të ndryshojë rrënjësisht, për shkak të animozitetit ekzistues. Ai thotë se, megjithëse sistemi politik imponon bashkëpunim, një rikthim i menjëhershëm i marrëdhënieve të frytshme midis tyre duket i paprecedent.
Donika Emini, hulumtuese në BiEPAG, thotë se një koalicion i madh mes këtyre dy subjekteve mund të ishte natyral dhe do të trondiste bastionet tradicionale të PDK-së. Ajo shton se në çdo negociatë do të diskutohet edhe pozita e presidentit, pasi mandati i Vjosa Osmanit skadon në prill 2026. Emini gjithashtu vëren se PDK-ja mund të mbajë parasysh skenarin e rikthimit të Hashim Thaçit pas përfundimit të procesit në Hagë, një mundësi që ende nuk është e qartë.
Politologu Dritëro Arifi thotë se Hamza ka barrë të madhe dhe duhet të menaxhojë fërkimet e brendshme brenda PDK-së. Sipas tij, Hamza është parë si person që mund të unifikojë pakënaqësitë dhe t’i kanalizojë ato përmes aftësive menaxheriale. Artan Muhaxhiri thekson se sfida kryesore do të jetë rifreskimi i figurave brenda partisë dhe forcimi i autoritetit vendimmarrës të kreut të ri. Në Konventën e PDK-së më 17 nëntor, Hamza nuk pati kundërkandidat.
Për datën e zgjedhjeve ka kundërshtime: disa udhëheqës, përfshirë Hamzën, preferonin 21 dhjetorin, por presidente Osmani e vlerësoi të pamundur për shkak të daljes së KQZ-së nga procesi i zgjedhjeve lokale dhe procedurave tenderuese. LVV-ja dhe partneri i saj, Guxo, preferuan 28 dhjetorin. Për Arifin, presidentja nuk duhej të dilte kundër vullnetit të partive të mëdha shqiptare, ndërsa Muhaxhiri paralajmëron se 28 dhjetori mund të deformojë vullnetin e zgjedhësve për shkak të udhëtimeve dhe kontekstit festiv.
Të intervistuarit bien dakord se zgjedhjet nuk janë ideale, por i konsiderojnë të pashmangshme në situatën aktuale. Nuk priten, sipas tyre, ndryshime thelbësore në programet partiake ose inkuadrime të reja të dukshme në strukturat e partive gjatë kësaj faze.
