Nga Robert Fox / Independent. Përkthimi: Telegrafi.com
Sekretari i Mbrojtjes, John Healey, paralajmëroi të enjten presidentin Vladimir Putin dhe Forcat e Armatosura ruse pas raporteve se anija ruse e vëzhgimit Yantar ka drejtuar rreze lazeri ndaj pilotëve të një aeroplani patrullues detar të RAF-it, P-8, që e ndoqën atë në Veri të Skocisë. Healey tha: «Ajo që bëri Rusia është jashtëzakonisht e rrezikshme. Ju shohim. E dimë çfarë po bëni. Dhe, nëse Yantar-i kalon më në Jug këtë javë, jemi gati».
Anija Yantar i përket agjencisë ruse GUGI, një komandë e veçantë detare e angazhuar me mbikëqyrje oqeanike dhe operacione sabotimi. Aktivitetet e Yantar-it rreth ishujve britanikë janë vërejtur prej rreth tre vjetësh; verën parafundit ajo u pa për afër një muaj pranë Limerikut, pranë një nyje kryesore të kabllove transatlantike. Në inventarin e GUGI përfshihet edhe nëndetësja Belgorod, e cila mund të lëshojë dronë sulmues nënujorë, të aftë për të dëmtuar kabllot nënujore dhe tubacionet e naftës dhe gazit.
Vetëm pak orë përpara paralajmërimit të Healey-t, Komiteti i Mbrojtjes në Parlament përfundoi, pas një hetimi të gjatë, se Mbretëria e Bashkuar nuk është në gjendje të mbrojë veten, territorin e saj dhe aleatët. Raporti me titullin «Pyetje mbi aftësinë themelore të Britanisë për t’u mbrojtur» shprehet qartë: komiteti vendos në dyshim aftësinë e Ministrisë së Mbrojtjes për të mbrojtur Britaninë dhe territoret jashtë vendit në rast krize ose konflikti.
Raporti nënvizon se Britania nuk po i përmbush detyrimet bazë sipas nenit 3 të Kartës themeluese të NATO-s dhe se, gati unikisht, nuk ka ende një plan kombëtar të mbrojtjes në përputhje me standardet e aleancës. Ndër dobësitë kryesore përmenden mbrojtja e pamjaftueshme ndaj raketave dhe dronëve, veçanërisht për objektet kyçe si aeroporti Heathrow, Qendra Financiare e Londrës dhe portet e kontejnerëve në bregun lindor.
Raporti ilustron skenarë të mundshëm: për shembull, një mëngjes me mjegull në nëntor, kur radarët paralajmërojnë një tufë dronësh ushtarakë ose raketash lundruese subsonike drejt grykëderdhjes së Temzës dhe Londrës qendrore. Analistë dhe ish-oficerë paralajmërojnë për mungesë të baterive raketore dhe kohë të gjatë reagimi për fluturimet reaguese Typhoon nga baza e Coningsby-t.
Armatimet e reja të përdorura në Ukrainë — përfshirë raketat Iskander dhe Kinshal dhe dronët sulmues me dizajn kinez — sjellin rreziqe të reja. Për më tepër, mbrojtja ajrore e Britanisë krahasohet vetëm pak a shumë me atë të përdorur gjatë Lojërave Olimpike të vitit 2012 në Londër. Një goditje e synuar mund të prekte rrjetin elektrik të lindjes, portet e kontejnerëve si Tilbury ose Felixstowe, bankat e City-t të Londrës, stacionet kryesore hekurudhore si Waterloo apo Paddington dhe aeroportin Heathrow.
Qeveria publikoi në qershor Rishikimin Strategjik të Mbrojtjes dhe Strategjinë e Sigurisë Kombëtare, duke premtuar rritje të buxhetit të mbrojtjes — deri në 2.5% të PBB-së deri në 2027 dhe mundësisht 3.5% deri në 2030.
Megjithatë, shërbimet ushtarake vlerësohen të jenë të nënfinancuara dhe të papërgatitura: mungojnë municionet, pajisjet dhe stafi i nevojshëm. Raporti citon se ka vetëm 14 copa artilerie të mesme 155 mm dhe se dy aeroplanmbajtëset e mëdha nuk funksionojnë plotësisht si duhet. Projekti i tankut Ajax, me kosto rreth shtatë miliardë paund për 590 njësi, ka pasur vonesa dhe është futur në shërbim dhjetë vjet më vonë se ishte parashikuar.
Vlerësimet e ekspertëve janë të zymta: brigadieri Ben Barry shkruan se Ushtria Britanike «me vështirësi mund të nxjerrë një brigadë të blinduar për nevojat e NATO-s në Evropën Lindore». Gjenerali Rupert Smith paralajmëron se Rusia po ndjek forma lufte më të «të paqarta» jashtë Ukrainës, duke rritur pasigurinë për aleancën.
Me mundësinë e një armëpushimi të përkohshëm në Ukrainë, shqetësimi është se Rusia mund ta shfrytëzojë kohën për t’u riorganizuar dhe për të forcuar sërish pozicionet. Autorët e rishikimit konsiderojnë se Europa është nën kërcënim të rritur; kancelari gjerman Friedrich Merz deklaroi se «nuk jemi më në paqe». Në të njëjtën kohë, në rrethin e brendshëm qeveritar ka zëra që minimizojnë rrezikun; një zyrtar i lartë tha së fundmi se «ne nuk jemi në luftë me Rusinë».
Kjo situatë ka alarmuar Komitetin e Mbrojtjes në Parlament dhe kryetarin e tij, deputetin laburist Tan Dhesi. Ai thekson se qeveria po ofron shumë pak dhe shumë vonë dhe nuk po i thotë publikut të vërtetën për nivelin e kërcënimit. Sipas tij, nevojitet një përpjekje e koordinuar për t’i komunikuar qytetarëve nivelin e rrezikut dhe çfarë të presin në rast konflikti.
