Shumë prindër përjetojnë frikë dhe ndjenjë faji kur u del një sharje para fëmijëve. Sidoqoftë, hulumtimet dhe ekspertët tregojnë se dëmi i një sharje të rastësishme është i kufizuar, ndërsa më e rëndësishme është klima e përgjithshme e familjes: respekti, mënyra e komunikimit dhe shembulli i prindërve.
Çfarë tregojnë studimet
Ekspertët thonë se fëmijët fillojnë të njohin sharjet herët; deri në fillim të shkollës ata mësojnë mesatarisht rreth 30–40 shprehje fyese. Megjithatë, nuk ka prova se vetëm dëgjimi i sharjeve shkakton pasoja afatgjata në zhvillimin e fëmijës. Një sharje e shkëputur, e shqiptuar në afekt, zakonisht nuk dëmton shëndetin mendor apo gjuhësor të fëmijës.
Dallimi i rëndësishëm: sharje ndaj fëmijës vs. sharje pranë fëmijës
Specialistët bëjnë dallimin mes shqiptimeve të fyerjeve drejtuar fëmijëve dhe sharjeve që thuhen në praninë e tyre. Fyerjet, poshtërimet dhe shpërthimet agresive janë forma të dhunës emocionale dhe mund të kenë ndikime të dëmshme. Ndërkaq, një sharje e rastësishme në praninë e fëmijëve nuk konsiderohet shkaqezënje kryesore e problemeve zhvillimore.
Çfarë thonë specialistët
Linguisti dhe profesori i shkencave kognitive Benjamin Bergen, që është edhe prind, thotë se nuk ka arsye për panik të tepërt kur një sharje “shpëton” në afërsi të fëmijës. Ai e përmend këtë edhe në librin e tij What the F: What Swearing Reveals About Our Language, Our Brains, and Ourselves. Përfundimet e tij i reflektojnë këto vëzhgime, sipas YourTango, përcjell Telegrafi.
Si të reagojmë kur ndodh
Në vend të panikut, prindët mund ta shndërrojnë rastin në një moment edukimi: të shpjegojnë qetësisht se disa fjalë nuk janë të përshtatshme dhe pse; të kërkojnë falje nëse fëmija i dëgjoi; dhe të tregojnë shembullin e sjelljes së duhur. Studimet tregojnë se fëmijët mbajnë më shumë mend mënyrën se si prindërit përballen me gabimet dhe emocionet e tyre sesa vetë fjalën.
Përfundim
Një sharje e rastësishme nuk është arsye për alarm, por duhet bërë kujdes që fyerjet dhe poshtërimet të mos përdoren kurrë ndaj fëmijëve. Më e rëndësishme se çdo fjalë është mënyra si prindërit komunikojnë dhe modelojnë respektin dhe kontrollin emocional.
