Evropa mbetet një nga rajonet me sistemin më të avancuar të mbrojtjes sociale, duke mbuluar pensionet, përfitimet nga papunësia, kujdesin shëndetësor, strehimin social dhe ndihmën për personat me aftësi të kufizuara.
Sipas të dhënave të publikuara nga Eurostat, të gjitha vendet e Bashkimit Evropian e rritën buxhetin për mirëqenie në vitin 2024. Në total, shpenzimet arritën gati 5 trilion euro, me një rritje mesatare prej afro 7 për qind krahasuar me vitin paraprak. Në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB), këto shpenzime përbëjnë mesatarisht 27 për qind në të gjithë bllokun.
Finlanda, Franca dhe Austria kryesojnë listën e vendeve me përqindjen më të lartë të PBB-së të dedikuar për përfitimet sociale, secila me rreth 32 për qind. Nga ana tjetër, Irlanda është e fundit në BE me vetëm 12 për qind, më pak se Bosnja dhe Hercegovina (20 për qind) dhe Serbia (18 për qind). Megjithatë, ekspertët theksojnë se struktura demografike e re dhe PBB-ja e fryrë nga aktivitetet e kompanive ndërkombëtare ndikojnë në këtë nivel të ulët shpenzimesh në Irlandë.
Interesante është se, megjithëse me shpenzime të përgjithshme të ulëta, Irlanda është vendi i dytë në BE për shpenzimet për strehimin social në raport me PBB-në.
Sa i përket kategorive të përfitimeve, pensionet zënë pjesën më të madhe të buxhetit, me 2 trilion euro. Pasojnë shpenzimet për kujdesin shëndetësor dhe sëmundjet me rreth 1.5 trilion euro, ndihma për familjet dhe fëmijët me 0.4 trilion euro dhe mbështetja për personat me aftësi të kufizuara me 0.3 trilion euro.
Austria (14.7 për qind), Italia (14.6 për qind) dhe Finlanda (14.5 për qind) janë tre vendet me shpenzimet më të larta për pensionet në raport me PBB-në. Për kujdesin shëndetësor, Gjermania prin me 9.9 për qind, e ndjekur nga Franca dhe Holanda me nga 9.5 për qind secila.
Për strehimin, Finlanda mban vendin e parë me 0.99 për qind të PBB-së, ndjekur nga Irlanda (0.72 për qind) dhe Gjermania (0.63 për qind). Sipas një sondazhi të Eurobarometrit në vitin 2025, 40 për qind e qytetarëve të BE-së e identifikuan mungesën e strehimit të përballueshëm si sfidën më të madhe, përqindje që rritet në 51 për qind për banorët urbanë.
Estonia shënoi rritjen më të madhe të shpenzimeve sociale në vitin 2024 me gati 20 për qind, e ndjekur nga Kroacia dhe Rumania. Kjo rritje në Estoni lidhet kryesisht me indeksimin e pensioneve dhe rritjen e shpejtë të pagave, si dhe me efektet e inflacionit të lartë.
Nga ana tjetër, rritje më të ngadalta u regjistruan në Greqi (+3.2 për qind), Suedi (+3.9 për qind), si dhe në Itali dhe Danimarkë (+4.3 për qind). Në Gjermani, rritja e shpenzimeve sociale ishte 6.5 për qind, ndërsa sfidat përfshijnë kostot shtesë nga vala e refugjatëve dhe ngadalësimi ekonomik.
Ekspertët nuk presin që Gjermania të zvogëlojë ndjeshëm shpenzimet sociale në të ardhmen e afërt. Ndërhyrjet dhe diskutimet për reforma në pensione janë në zhvillim, por presionet financiare mbeten të larta. /Telegrafi/
