Në vitin 2021, gjatë një debati zgjedhor, gazetarja Naile Dema Selmani ishte e vetmja grua në panel – jo si kandidate, por si bashkautore dhe moderatore e emisionit. Një nga kandidatët refuzoi t’i përgjigjej asaj, duke iu drejtuar vetëm kolegut mashkull. Vetëm pasi ajo i kërkoi qartë që t’i përgjigjej asaj, ndryshoi qëndrim. Ky episod, ndonëse i vogël në dukje, reflekton një realitet më të gjerë të diskriminimit gjinor në hapësirat publike.
Mediet vazhdojnë të mos marrin parasysh barazinë gjinore në panelet zgjedhore. Raportet e organizatave të shoqërisë civile dhe misioneve ndërkombëtare theksojnë se panelet janë ende të dominuara nga burra, me gratë që mungojnë ose janë të përfaqësuara në mënyrë margjinale.
Etiketime të tilla si “agresive”, “e dobët” apo “e papërvojë” e shoqërojnë shpesh gruan që ngrihet në diskursin publik. Këto stereotipe krijojnë një presion të heshtur, duke penguar pjesëmarrjen aktive të grave në debate dhe në jetën politike.
Ambienti publik në Kosovë mbetet sfidues për gratë. Paragjykimet, talljet dhe presionet janë të pranishme, por sipas autores, kjo nuk duhet të shërbejë si arsye për të heshtur. Ndryshimi kërkon pjesëmarrje aktive dhe guxim për të sfiduar strukturat ekzistuese.
Pjesëmarrja e grave në media dhe debat publik është jetike, jo vetëm për barazi, por edhe si model për brezat e rinj. Sa më e pranishme të jetë gruaja në diskursin publik, aq më e natyrshme bëhet prania e saj në politikë.
Përkundër kërkesës ligjore për përfshirjen e grave në listat zgjedhore – së paku 30% – kjo nuk është përkthyer në pushtet real. Sipas analizës së Democracy for Development (D4D), partitë politike në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit 2025 kanë respektuar vetëm minimumin ligjor, pa reflektuar përfaqësim të vërtetë.
Misioni i vëzhgimit të Bashkimit Evropian thekson se, edhe pse numri i grave në lista është rritur, ato vazhdojnë të kenë më pak qasje në burime dhe jo të njëjtin ekspozim mediatik si kolegët e tyre burra.
Situata është dhe më e paekuilibruar në zgjedhjet lokale të 12 tetorit 2025. Nga 206 kandidatë për kryetarë komunash, vetëm 20 ishin gra, dhe vetëm njëra u zgjodh – në komunën e Ranillugut. Kështu, në 37 komuna të tjera, udhëheqja lokale mbetet e gjitha në duar burrash, pavarësisht faktit që vendi ka pasur dy presidente gra.
Megjithatë, një brez i grave po punon aktivisht për të ndryshuar këtë realitet. Në shumë komuna, asambleistet po ngritin çështje që prekin drejtëpërdrejt jetën e përditshme, si transporti publik, siguria në shkolla, shërbimet sociale dhe korrupsioni lokal. Edhe pse shpesh pa poste të larta, ato po përdorin hapësirat në dispozicion për të kërkuar llogaridhënie dhe transparencë.
Këta shembuj tregojnë se ndryshimi nuk vjen vetëm nga lart, por edhe nga përkushtimi i grave që refuzojnë të heshtin në hapësirat ku veprojnë. Në fund të fundit, demokracia që nuk i dëgjon gratë funksionon vetëm me gjysmën e potencialit të saj.
Prandaj, pyetja nuk është nëse gratë duhet të jenë pjesë e politikës, por sa kohë do të vazhdojmë të humbasim cilësinë e demokracisë duke i lënë zërat e tyre në margjina.
